ΙΣΤΟΡΙΑ
Πατέρας του Μanual Τherapy στην Ευρώπη είναι ο Ιπποκράτης, ο οποίος πάρα πολλές φορές τόνιζε στις ομιλίες του ότι είναι απαραίτητη η πλήρης γνώση της λειτουργίας της Σπονδυλικής Στήλης γιατί πολλές διαταραχές ξεκινούν από αυτή. Ο Γαληνός επίσης ανέφερε ότι τα νεύρα περνούν από την ΣΣ και μπορούν να τραυματιστούν σε αυτή την περιοχή.
Η πρώτη σχολή εκπαίδευσης Μanual Therapy στους νεότερους χρόνους ιδρύθηκε το 1897 από τον Andrew Still (χειρουργός στον Αμερικανικό Εμφύλιο που αργότερα εργάστηκε ως οστεοπαθητικός ) ο οποίος αργότερα ίδρυσε σχολή οστεοπαθητικής.
Ο J.A. Mendell, οστεοπαθητικός ο όποιος εκπαίδευε φυσικοθεραπευτές, ήταν από τους πρωτοπόρους στην εφαρμογή θεραπευτικών χειρισμών. Ένας από τους μαθητές του ήταν ο Cyriax, του οποίου το βιβλίο “Textbook of Orthopaedic Medicine” (1978) θεωρείται ακόμα και σήμερα ένα από τα κλασσικά συγγράμματα για την αξιολόγηση και θεραπεία των μυοσκελετικών παθήσεων. Ο Cyriax εισήγαγε καινοτόμες θεραπευτικές τεχνικές οι οποίες βασιζόντουσαν στην ακριβή και λεπτομερή κλινική αξιολόγηση του ατόμου.
Ο Cyriax, μαζί με τον Kaltenborn και τον Maitland θεωρούνται ως οι πρωτεργάτες και οι πρωτοπόροι του Manual Therapy διεθνώς. Ο Kaltenborn εφάρμοσε τεχνικές βασιζόμενες στις αρθροκινηματικές αρχές των αρθρώσεων και τον νόμο του “κοίλου-κυρτού”. Εφάρμοζε τις τεχνικές αυτές μετά από λεπτομερή αξιολόγηση και εισήγαγε τον όρο της “δοκιμαστικής θεραπείας” (trial treatment). Ο Maitland εισήγαγε τεχνικές βασιζόμενος στην κατανομή του πόνου και την λειτουργικότητα της άρθρωσης σε σχέση με τις εξειδικευμένες κινητοποιήσεις και τους χειρισμούς που εφάρμοζε.
Σε γενικές γραμμές, το Manual Therapy εφαρμόζεται από εξειδικευμένους φυσικοθεραπευτές (Manual Therapists) με τρόπο ασφαλή και αποτελεσματικό. Αξίζει να αναφερθούν κάποια ονόματα που συνέβαλαν ουσιαστικά στην ανάπτυξη και εξέλιξη του Manual Therapy, όπως οι Paris, Stoddard, Lewit, Rocabardo, Mulligan. Τη δεκαετία του '90 o Mark Jones με τον κλινικό συλλογισμό και ο David Butler με τις τεχνικές κινητοποίησης του νευρικού ιστού, διεύρυναν τον τρόπο σκέψης του Manual Therapy.
Σύλλογος Φυσικοθεραπευτών- Χειροθεραπευτών Ελλάδος (ΣΦΧΕ)
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Το Manual Therapy (Xειροθεραπεία) είναι μία εξειδικευμένη θεραπευτική προσέγγιση που εφαρμόζεται με τα χέρια και το 'μυαλό' του θεραπευτή. Βασίζεται στον κλινικό συλλογισμό (clinical reasoning) και στην αποδεδειγμένη επιστημονική πρακτική (evidence-based practice). Ο κλινικός συλλογισμός αποτελεί μία διαρκή διαδικασία σκέψης η οποία καθοδηγεί την αξιολόγηση και τη θεραπεία του ασθενή ενώ η 'evidence-based-practice' βασίζεται σε έγκυρες και αξιόπιστες, υψηλού επιπέδου επιστημονικές μελέτες.
Τι είναι το βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο;
Το μοντέλο αυτό, λαμβάνει ως δεδομένη τη σημαντικότητα και την αλληλεπίδραση των βιολογικών, των ψυχολογικών και των κοινωνικών παραγόντων στον καθορισμό της υγείας του ανθρώπου και πως αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν τη βελτίωση των συμπτωμάτων του ασθενή, που συχνά αφορά τον χρόνιο πόνο.
Στα πλαίσια του βιοψυχοκοινωνικού μοντέλου υγείας, απαιτείται μια ολιστική παρέμβαση τόσο σε ατομικό επίπεδο (οργανικό και ψυχολογικό), όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Τις τελευταίες δεκαετίες πολυάριθμες είναι οι μελέτες που αναγνωρίζουν κάτι τέτοιο. Ως φυσικοθεραπευτές καλούμαστε να διαχειριστούμε χρόνια σύνδρομα πόνου που σχετίζονται με το βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο του ασθενή (π.χ. εσφαλμένη αντίληψη για την προέλευση και τη σοβαρότητα του πόνου, αποφυγή κοινωνικών ή φυσικών δραστηριοτήτων, φόβος για κίνηση, παρατεταμένη κατάκλιση κ.α.) που μπορούν να καθυστερήσουν την ανάρρωση του ασθενή οδηγώντας σε χρόνιο πόνο και ανικανότητα. Γι'αυτό είναι απαραίτητη η ουσιαστική καθοδήγηση, η συμβουλευτική και η εφαρμογή ειδικών τεχνικών διαχείρισης από τον φυσικοθεραπευτή, άλλα και σε συνεργασία με άλλες ειδικότητες.
Ποιός είναι ο μηχανισμός δράσης του manual therapy;
Σύμφωνα με το εμβιομηχανικό μοντέλο θεραπείας, οι δυσλειτουργίες του μυοσκελετικού συστήματος οφείλονται σε διαταραχές της φυσιολογικής αρθροκινηματικής και εμβιομηχανικής των αρθρώσεων. Η θεραπεία βασίζεται στην βελτίωση της ενδαρθρικής κινητικότητας των αρθρώσεων, στην 'ανάταξη' υπεξαρθρημάτων, στην βελτίωση της ελαστικότητας των περιαρθρικών μαλακών μορίων (μύες, τένοντες, σύνδεσμοι, αρθρικός θύλακας, περιτονία) και στην επανεκπαίδευση ενός σωστού κινητικού λειτουργικού προτύπου κίνησης.
Η "θεωρία της πύλης του πόνου" αφορά την ενεργοποίηση των αισθητικών περιφερικών υποδοχέων και των μηχανοϋποδοχέων τύπου Ι και ΙΙ του αρθρικού θύλακα, η οποία προκαλεί αναστολή των αλγαισθητικών ερεθισμάτων στο επίπεδο του νωτιαίου μυελού. (Την ίδια δράση έχει και το TENS και ο βελονισμός).
Ωστόσο, όλο και περισσότερες επιστημονικές μελέτες των τελευταίων δεκαετιών υποστηρίζουν την ρυθμιστική νευροφυσιολογική δράση που ασκούν οι τεχνικές manual therapy στο αυτόνομο νευρικό σύστημα (ΑΝΣ) και στον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων, με επακόλουθο την μυοχαλαρωτική και αντιφλεγμονώδη δράση. Με άλλα λόγια οι τεχνικές manual therapy κινητοποιούν τον ανθρώπινο οργανισμό με τέτοιο τρόπο ώστε να αρχίσει να παράγει διάφορες ουσίες (κορτιζόλη, ενδορφίνες, εγκεφαλίνες, κατεχολαμίνες) με έντονη αντιφλεγμονώδη, μυοχαλαρωτική, αναλγητική και ομοιοστατική δράση.
Κινητοποίηση νευρικού ιστού (Neural Mobilization)
Αξίζει ιδιαίτερη αναφορά στην τεχνική της κινητοποίησης του νευρικού ιστού (Neural Mobilization).
Το περιφερικό νευρικό σύστημα επηρεάζεται σε παθολογικές καταστάσεις όπως η οσφυοϊσχιαλγία, η αυχενογενής ριζίτιδα, σε παγιδευτικές νευροπάθειες όπως το σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα, το σύνδρομο ταρσιαίου σωλήνα αλλά πιθανότατα και σε άλλες παθολογίες όπως η επικονδυλίτιδα αγκώνος και η πελματιαία απονευρωσίτιδα.
Η τεχνική της 'κινητοποίησης του νευρικού ιστού' αποτελεί μία θεραπευτική παρέμβαση, η οποία στοχεύει στην αποκατάσταση της φυσιολογικής ομοιόστασης μέσα και γύρω από το νευρικό ιστό και στην ελάττωση της μηχανικής τάσης που ασκείται πάνω στα νεύρα, ώστε να γλυστρούν ελεύθερα μέσα στο έλυτρό τους. Αυτό επιτυγχάνεται με ειδικές παθητικές και ενεργητικές κινήσεις ολίσθησης και διάτασης του νευρικού ιστού.
Μελέτες καταδεικνύουν τα οφέλη της συγκεκριμένης τεχνικής που αφορούν στη μείωση του οιδήματος ενδονευρικά, στη βελτίωση της μικροκυκλοφορίας του νεύρου και στη μείωση της υπεραλγησίας.
Αρθρογραφία
- A randomized clinical trial of manual therapy and physiotherapy for persistent back and neck complaints: subgroup analysis and relationship between outcome measures.
- The effect of a manual therapy knee protocol on osteoarthritic knee pain: a randomised controlled trial
- The effectiveness of manual therapy in supraspinatus tendinopathy.
- Manual therapy for neck pain: an overview of randomized clinical trials and systematic reviews.
